قانون متروک: مبانی، مفهوم و مصادیق

قانون متروک، قانونی است که با وجود قابلیت و امکان اجرا، در دادگاه‌ها و دیگر نهادهای مجری قانون به آن عمل نمی‌شود. از این رو، معیار ترک قانون، عدم اجرای آن توسط نهادهای رسمی و مجری قانون است. پس باید این مفهوم را از مفاهیم مشابه پیراست: گاه قانون‌گذار اجرای قانون معینی را بنا به دلایلی به طور موقت موقوف می‌کند. چنین قانونی متروک نیست، بلکه اجرای آن معلق مانده است. هم‌چنین ممکن است قانونی موضوع و محلی برای اجرا نداشته باشد و به همین علت اجرای آن معطل بماند؛ همچنان که قانونی که مردم از آن سرپیچی می‌کنند، متروک نیست؛ به شرطی که دادگاه‌ها از اعمال قانون بر متخلفان چشم‌پوشی ننمایند. زیرا، رفتارهای ناقض قانون که گاه در جامعه شیوع می‌یابد، موجد عرف به معنای حقیقی کلمه نیست.به عبارت دیگر، رواج تخلف عمومی از قانون اگرچه از شأن و منزلت قانون می‌کاهد، اما سبب متروک ماندن قانون نمی‌شود. در فرض بی‌اعتنایی افراد عادی به قانون، نقض قانون محقق است، نه ترک آن. به هر حال ترک قانون، برخلاف نسخ آن، موجب بی‌اعتباری قانون نمی‌شود؛ زیرا نسخ یا لغو قانون تنها از سوی قانون‌گذار ممکن است؛ همچنان‌که وضع یا تصویب قانون در اختیار اوست.